رونق بازار کتاب به عوامل مختلفی بستگی دارد. تامین کاغذ برای ناشران یکی از آنها است که در ماههای اخیر توجه بیشتری به آن شده است. این در حالی است که مساله دیگری که ناشران، مولفان و مترجمان با آن مواجه هستند، قاچاق کتاب است.
قاچاق کتاب اصطلاحی است که شاید به نادرست برای بیاخلاقیها و اقدامات غیرقانونی که در حوزه کتاب انجام میشود، بیان شده است. این کلمه (قاچاق کتاب) کتابسازی و کپیکتاب را در خود جای داده است. کپیکتاب اقدامی است که شروع آن به سالها قبل باز میگردد. همیشه بودند پختهخوارانی که کتابهای پرفروش را بدون کوچکترین تغییر و حتی ویرایش با نام ناشر اصلی اما با کیفیت کم، کپیبرداری کرده و به فروش میرساندند. تا جایی که گاهی تعداد نسخههای کپی یک عنوان پرفروش از تعداد نسخههایی که ناشر اصلی منتشر میکرد، بیشتر میشد. بعد از اقداماتی که برای جلوگیری از کپیبرداری انجام شد، جاعلان اقدام به کتابسازی کردند. در این روش، متن کتاب اصلی را ویرایش میشود و با ایجاد تغییراتی در آن از جمله تغییر جلد، کتاب را با نام ناشر و مترجم جدید منتشر میکنند.
مبارزه با قاچاق کتاب سالها توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اتحادیه ناشران و کتاب فروشان تهران پیگیری میشود، با اینکه این اقدامات دستاوردهای قابل توجهی داشته است، اما نتوانسته مانع فعالیت جاعلان شود. حالا میلاد محمدی یکی از فعالان حوزه نشر سامانهای با عنوان «کتاب ایز» را طراحی کرده است که میتواند با کدگذاری کتاب مانع کپیبرداری از آن شود.
محمدی در گفتوگو با خبرنگار کتاب ایرنا، درباره سامانه جدیدی که برای جلوگیری از جعل کتاب اختراع کرده است، اظهار داشت: در این سامانه با قرض گرفتن یک گوشه از کتاب، با هماهنگی ناشر علائم هویتساز را در کتاب مشخص میکنیم. برای این کار به پهنه نیم سانتیمتری نیاز داریم تا علائم هویتی را در آن بیاندازیم. در چاپ افست برای مثال یک سوم کاغذ مصرفی را علامتگذاری میکنیم و کاغذها را بُر میزنیم و بعد کتاب را چاپ و صحافی میکنیم و این اثر انگشتها به خوبی نمایان میشوند.
در نتیجه هویتسازی برای کتاب زمانی که جاعل برای جعل یک نسخه از کتاب نیاز دارد، بیش از ۳۰ تا ۴۰ درصد حق مترجم یا مولف است
این مخترع با تاکید بر تصادفی بودن علائم هویتی ادامه داد: به این دلیل که کار ما کاملا تصادفی (Randomize) است، غیرقابل کپی است، زیرا زمانی که جاعل برای جعل یک نسخه از کتاب نیاز دارد، بیش از ۳۰ تا ۴۰ درصد حق مترجم یا مولف است. در نتیجه خرید و فروش کتاب، به سامانه پیامک داده میشود و اگر دو یا تعداد بیشتری پیامک یکسان برای سامانه فرستاده شود، مشخص میشود که در آن کتابفروشی آثار جعل به فروش میرسد. این روند هزینه بازرسی را برای ناشران خیلی کم میکند.
به گفته مدیر نشر کیمیای خاموش مخاطب وقتی کد کتاب را در سامانه کتاب ایز (در فرهنگ دهخدا به معنی نشانه است) وارد میکند، مشخصات کل کتاب به او نمایش داده میشود. این روزها ناشر نمیداند در شهرهای مختلف چه اتفاقی میافتد اما اگر جاعل بدون در نظر داشتن اثر انگشتها شروع به کپی کتاب کند، در سامانه مشخص میشود و ناشر میتواند آن کتابفروشی را به شکل مستقیم پیدا کند.
ثبت دیدگاه