به گزارش پایگاه خبری راه وطن به نقل از ایرنا بیتوجهی به ناترازی برق ضمن آنکه قطعیهای مکرر را از فصل گرم به فصل سرد سال گسترش داده، میتواند این موضوع را به یکی دیگر از چالشهای ساختاری اقتصاد ایران تبدیل کند. طبق برآوردها، قطعیهای ناشی از ناترازی برق که اکنون بیش از ۱۷ هزار مگاوات ساعت است، به صنایع کشور میلیاردها دلار خسارت وارد میکند.
قطعی برق فقط مساله بخش خانگی نیست بلکه بخش تولید و خدمات را نیز با چالشهای بسیار جدی مواجه کرده است؛ خطهای تولیدی که متوقف شدهاند، سفارشهایی که تحویل آنها با تأخیر انجامشده است و حقوقهایی که اگر این قطعیها تشدید شوند به احتمال زیاد معوق خواهند شد. در واقع این مساله، نه فقط زندگی روزمره مردم را تحت تأثیر قرار داده، بلکه به صنایع و بنگاههای اقتصادی نیز خسارتهای زیادی وارد کرده است.
با توجه به خاموشهایی که به تازگی در پاییز و این روزها در آخرین فصل سال شاهد آن هستیم به نظر میرسد ناترازی بین عرضه و تقاضای برق مسألهای با ریشههای بلندمدت باشد که پیامدهای منفی آن اکنون در حال آشکار شدن و از یک مساله فصلی در تابستان در حال تبدیلشدن به یک مشکل ساختاری است.
بر اساس گزارشهای توانیر، اختلاف بین حداکثر تقاضای همزمان و بار تولیدی در پیک همزمان شبکه در دوره ۱۰ ساله منتهی به ۱۴۰۲ به طور کلی رو به افزایش بوده و در پایان سال گذشته به حدود ۱۳ هزار مگاوات رسیده است. اگر یک شبکه برق بزرگ را در نظر بگیریم که برق را به مناطق مختلف کشور میفرستد، حداکثر بار همزمان به بیشترین مقدار برقی گفته میشود که همه این مناطق در یک لحظه خاص (یک ساعت مشخص از روز) از شبکه درخواست میکنند.
به عنوان مثال اگر در یک روز گرم تابستانی، همه مردم همزمان کولرهای خود را روشن کنند، مصرف برق به بالاترین حد خود میرسد که به این مقدار، حداکثر بار همزمان گفته میشود. اگر شبکه برق کل کشور به هم پیوسته نباشد یعنی برخی مناطق جداگانه کار کنند، حداکثر بار همزمان از جمع بار مناطق متصل و مناطق مجزا در همان لحظه به دست میآید اما از آنجایی که ممکن است ساعت اوج مصرف یا پیک در مناطق مختلف ممکن است متفاوت باشد، حداکثر بار همزمان معمولاً کمتر از جمع بار همه مناطق به دست میآید.
حداکثر قدرت تولیدی همزمان با پیک بار شبکه نیز به بیشترین مقدار برقی اشاره دارد که نیروگاهها در زمان اوج مصرف یا همان پیک بار، به شبکه وارد میکنند. این مقدار ممکن است کمتر یا مساوی با کل ظرفیت تولید نیروگاهها باشد.
مقایسه حداکثر بار همزمان و حداکثر قدرت تولیدی همزمان با پیک بار در واقع مقایسهای بین بیشترین مقدار برقی است که همه مناطق در یک لحظه خاص از شبکه درخواست میکنند و بیشترین مقدار برقی که نیروگاهها در زمان اوج مصرف به شبکه میفرستند؛ در واقع این مقایسه را میتوان به نوعی مقایسه حداکثر تقاضا و حداکثر عرضه دانست و همانگونه که آمارها نشان میدهد تقاضا در حال پیشی گرفتن از عرضه بوده و همین موضوع موجب خاموشی شده است.
ادامه ناترازیها تا پایان برنامه هفتم؟
تقاضای برق در ایران سالانه به طور متوسط ۸.۷ درصد رشد میکند، در حالی که ظرفیت تولید برق با چنین سرعتی افزایش پیدا نکرده استپیشبینیهای مرکز پژوهشهای اتاق بازرگانی اصفهان از ناترازی برق تا سال ۱۴۰۷ که در آخرین نشست هیات نمایندگان اتاق ایران در هفته گذشته ارائه شد، نشان میدهد ناترازی برق حداقل تا پایان برنامه هفتم توسعه، گریبانگیر اقتصاد ایران خواهد بود.
ناترازی برق در سناریوی خوشبینانهای که در آن پیشبینیهای برنامه هفتم توسعه در خصوص توان تولیدی برق محقق شود، به بیش از ۳۳ هزار مگاوات خواهد رسید. در سناریوی بدبینانه، ناترازی برق در پایان برنامه ۶۰ هزار مگاوات خواهد بود. این وضعیت نشان میدهد بدون سرمایهگذاریهای جدی در بخش تولید و توزیع برق، قطعیهای مکرر ادامه خواهد یافت.
اما دلیل این ناترازی چیست؟ یکی از دلایل اصلی این ناترازی، رشد سریع تقاضای برق در مقایسه با عرضه آن است. تقاضای برق در ایران سالانه به طور متوسط ۸.۷ درصد رشد میکند، در حالی که ظرفیت تولید برق با چنین سرعتی افزایش پیدا نکرده است.
بررسی گزارشهای توانیر نیز نشان میدهد پیک تقاضای ماهانه تقریباً در همه ماههای سال جاری در مقایسه با سال گذشته افزایش یافته است.
